[Nói Chuyện Điện Ảnh] Đường đến Oscar và Vườn Mâm Xôi Vàng

Viện Hàn Lâm Khoa Học và nghệ Thuật điện ảnh Hoa Kỳ vừa công bố các đề cử của giải Oscar, giải thưởng điện ảnh có lẽ được nhiều người quan tâm nhất thế giới. Cũng như mọi năm, ngay trước khi Viện Hàn Lâm công bố đề cử cho phim hay nhất, thì giải Mâm Xôi Vàng cũng công bố giải cho phim dở nhất.

1. Mọi năm, nhìn vào danh sách các phim được đề cử Oscar, sẽ thấy hiếm hoi số phim từng chiếu ở Việt Nam. Trong khi đó, nhìn vào danh sách đề cử Mâm Xôi Vàng, sẽ thấy các phim này hầu hết đều đã được phát hành rộng rãi ở Việt Nam. Thật ra, chuyện này cũng chẳng có gì là quá ghê gớm, ngay cả số đông khán giả Mỹ thật ra cũng xem nhiều phim mâm xôi hơn phim Oscar. Chẳng hạn mấy năm trước, Transformers lẫn Twilight luôn gặt hái thành công rực rỡ ở giải Mâm Xôi, nhưng hai phim này vẫn dẫn đầu về doanh thu phòng vé, không chỉ ở Mỹ mà ở khắp toàn cầu, trong khi các phim đề cử Oscar hầu như chẳng thấy mặt mũi đâu trong bảng xếp hạng doanh thu phòng vé.

Trong danh sách 9 phim được đề cử Oscar Phim Hay Nhất, chỉ có 2 phim được phát hành ở Việt Nam (Gravity và Captain Phillips), có 3 trên tổng số 5 phim hoạt hình được đề cử đã được phát hành, và tất cả đều được lồng tiếng (The Croods, Despicable Me 2 và Frozen). Ở danh sách Mâm Xôi Vàng, có đến 4/5 phim được đề cử Mâm xôi, nhưng cũng thú vị là các phim này cũng thuộc dạng “bom xịt phòng vé” khi về Việt Nam (After Earth, Grown Up 2, Lone Ranger và Movie 43). Năm ngoái, trước giải Oscar, chỉ có 2/9 phim được đề cử đã phát hành (Life of Pi và Les Miserables), nhưng sau đó 5 phim khác cũng được trình chiếu, để lọt sổ hai phim đoạt giải phim hay nhất (Argo) và phim nói tiếng nước ngoài hay nhất (Amour).

Năm nay, tình hình cũng có vẻ không mấy khả quan hơn tí tẹo nào, nếu không nói có phần tồi tệ hơn.

BEST PICTURE/ Phim Hay Nhất 

“12 Years a Slave”
“American Hustle”
“Captain Phillips”
“Dallas Buyers Club”
“Gravity”
“Her”
“Nebraska”
“Philomena”
“The Wolf of Wall Street”

American Hustle đã thấy có quảng cáo hồi mấy tháng trước, rồi bỗng im hơi lặng tiếng, có vẻ như có cùng số phận như Argo năm ngoái. Nebraska và Philomena nắm chắc phần không có cơ hội chiếu vì quá nặng nề mệt mỏi như số phận của Amour năm ngoái. Sự chuyển đổi từ Megastar sang CGV* đặt ra câu hỏi: liệu CGV* sẽ “tiếp quản” Megastar Pick thế nào, họ sẽ nhắm vào lợi nhuận lớn hay chất lượng nghệ thuật của các phim trình chiếu. Không trách các nhà phát hành Việt Nam được, bởi khán giả Việt Nam không chỉ không hứng thú với các phim nghệ thuật, số đông họ còn tự hào về điều đó. Đi lòng vòng các forum điện ảnh, sẽ thường thấy những câu “Tôi chỉ là khán giả bình dân, tôi chỉ thích xem hài nhảm, không cần cao siêu”.

2. Quay trở lại với danh sách đề cử Oscar năm nay. Thật đáng tiếc rằng Megastar đã không phát hành American Hustle như dự kiến (và tui vẫn có chut1 hy vọng sau khi công bố danh sách đề cử Oscar, Megastar, hay nay là CGV hãy đặt lại vấn đề về việc phát hành bộ phim này), nếu không, họ đã có thể tự hào để công bố họ đã phát hành hai phim được đề cử nhiều giải nhất năm nay. American Hustle và Gravity dẫn đầu bảng đề cử với 10 hạng mục. Tiếp theo sau là 12 Years a slave. Bộ phim “có vẻ hơi nghệ thuật nhưng cũng làm khán giả “cao cấp” Việt Nam phát sốt” Captain Phillips cũng được đề cử giải Phim Hay Nhất, nhưng diễn xuất Tom Hanks chưa đủ để anh nhận được đề cử cho giải Nam Diễn viên chính xuất sắc (bù đắp lại rất xứng đáng, Barkhad Abdi trong vai tên cướp biển đã được đề cử giải Nam phụ).

“Ngôi sao” của giải Oscar năm nay có lẽ chính là đạo diễn David O. Russell, bởi hai năm liên tục, phim của ông đem đến cho dàn diễn viên của mình những đề cử sáng giá. Năm nay, bộ phim American Hustle đem đến cho dàn diễn viên của phim bao gồm Christian Bale, Amy Adams, Bradley Cooper và Jennifer Lawrence các đề cử cho hạng mục diễn viên. Năm ngoái, The Silver Lining Playbook cũng lập thành tích tương tự và đã đem về cho Jennifer Lawrence giải Nữ diễn viên chính xuất sắc. Năm nay có lẽ em cũng sẽ hốt giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc, sau khi đã rinh giải này ở Quả Cầu Vàng. Nói thêm về David O. Russell, ông này nổi tiếng khó chịu với diễn viên, mấy năm trước có scandal chửi diễn viên không ra thể thống gì trên trường quay. Thế nhưng, bài học tui chiêm nghiệm ra rằng, đôi khi muốn thành đạo diễn lớn, thì phải là một thằng asshole aka khốn nạn, kệ cha người ta nói gì, miễn sao phim của mình ra đúng ý của mình, còn hơn chiều chuộng thân tình mà phim nó cứ lình bình.

Hai ông đạo diễn Alfonso Curaon và Spike Jonze cũng gom về cho bản thân ba đề cử (Alfonso với giải Phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc và dựng phim xuất sắc trong Gravity, còn Spike Jonze thì được đề cử giải Phim, biên kịch và ca khúc xuất sắc).

(Còn “ngôi sao” thật sự của đêm trao giải sắp tới sẽ là Ellen DeGeneres. Mới xem trailer của đêm trao giải thôi đã thấy hưng phấn rồi

3. Giải Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất năm nay, tui chưa xem phim nào trong số các phim được đề cử dù đều đã có phim trong máy. Điểm đáng chú ý là “Trần Anh Hùng” của Cambodia đã được đề cử cho hạng mục này: The Missing Picture của đạo diễn Rithy Panh. Cũng như mọi năm, chúng ta sẽ lại than thở “Bao giờ Việt Nam có phim được đề cử Oscar”. Có lẽ chúng ta còn lâu mới có thể có phim được đề cử khi mà hệ thống kiểm duyệt sợ hãi những vấn đề con người, những vấn đề nhạy cảm, những vấn đề thời sự của xã hội (vốn là những vấn đề yêu thích cho hạng mục này ở giải Oscar) như hiện tại. Chẳng hạn, The Missing Picture nói về giai đoạn thảm khốc của xã hội cambodia dưới thời diệt chủng của Khơ Me Đỏ. Liệu chúng ta có được làm phim về những số phận con người dưới thời cải cách ruộng đất hay không?

Cho nên, thôi, khán giả chúng ta Tết này cứ tiếp tục thưởng thức các phim Tèo Em, Hai Lúa, Cô Dâu cho vui nhà vui cửa, đừng xem phim nôn mửa của Oscar làm gì 😀

Tui chưa xem hết các phim đề cử năm nay, nên cũng chỉ có thể nói đến đây. Để xem từ từ rồi tiếp tục chém gió tiếp.